ความรู้เรื่องโรค

โรคปริทันต์คืออะไร

Date : 20 September 2015

โรคปริทันต์ หมายถึง โรคที่เกิดกับเนื้อเยื่อหรืออวัยวะรอบ ๆ ตัวฟัน ได้แก่ เหงือก เนื้อเยื่อปริทันต์ และกระดูกหุ้มรากฟัน ในระยะแรกที่เป็นโรคนี้จะไม่มีอาการใดๆ

ต่อมาจะมีการทำลายอวัยวะเหล่านี้ ทำให้กระดูกหุ้มรากฟันละลายและเหงือกร่น อาจมีการปวดบวม ฟันโยกและหลุดในที่สุด ชาวบ้านมักเรียกว่า โรครำมะนาด

สาเหตุของโรคปริทันต์

1.1 สาเหตุโดยตรง คือ สารพิษที่เป็นของเสียจากเชื้อจุลินทรีย์ในแผ่นคราบจุลินทรีย์ถูกขับออกมาตามขอบเหงือก ทำให้เหงือกอักเสบ บวมแดง และเนื้อเยื่อปริทันต์ฉีกขาด กระดูกหุ้มรากฟันละลายตัว ขบวนการนี้จะเป็นไปอย่างช้า ๆ

ปัจจัยเสริมที่มีผลต่อการเกิดโรคปริทันต์ คือ หินน้ำลายหรือหินปูน ซึ่งเกิดจากการตกตะกอนของแคลเซี่ยมและฟอสฟอรัสในน้ำลายรวมกับแผ่นคราบจุลินทรีย์ แล้วค่อย ๆ เปลี่ยนสภาพจากอ่อนนุ่มเป็นแข็งขึ้นตามระยะเวลาที่สะสม ในที่สุดจับเป็นก้อนแข็ง เรียกว่าหินน้ำลาย ซึ่งไม่อาจขจัดออกได้ด้วยการแปรงฟัน และเป็นที่เกาะยึดของแผ่นคราบจุลินทรีย์ได้เป็นอย่างดี จึงทำให้การอักเสบของเหงือกรุนแรงขึ้นการทำลายมีมากขึ้น ในที่สุดอาจเป็นหนองหรือที่เรียกทั่วไปว่า รำมะนาด ทำให้มีกลิ่นปาก ฟันโยก และหลุดไปในที่สุด

1.2 สาเหตุทางอ้อม ได้แก่

การขาดสารอาหาร โดยเฉพาะการขาดวิตามินซี บี และ ดี
ฟันซ้อนเก ฟันเรียงตัวไม่เป็นระเบียบ หรือมีลักษณะฟันที่ผิดปกติ ทำให้ทำความสะอาดยาก
การใส่ฟันปลอมไม่ถูกลักษณะ อาจทำให้เกิดโรคเหงือกได้
การเปลี่ยนแปลงฮอร์โมนของร่างกายเมื่อร่างกายมีเปลี่ยนแปลงจากบางสภาวะ เช่น หญิงมีครรภ์ การเข้าสู่วัยหนุ่มสาว
ลักษณะของอาหารที่รับประทาน ถ้าอาหารละเอียดอ่อนนิ่มติดฟันง่าย หรือมีส่วนผสมของน้ำตาลมาก จะทำให้มีการสะสมของแผ่นคราบจุลินทรีย์มากขึ้น
การเคี้ยวอาหารโดยใช้ฟันเพียงข้างเดียว ฟันข้างที่ไม่ได้ใช้จะไม่ได้รับการขัดสีจากอาหาร ทำให้แผ่นคราบจุลินทรีย์และหินน้ำลายสะสมมากขึ้น
การหายใจทางปาก หรือริมฝีปากไม่สามารถปิดสนิท
การระคายเคืองจากสารเคมี

ลักษณะอาการและการลุกลามของโรคปริทันต์

ลักษณะของเหงือกปกติ

เหงือกปกติจะมีลักษณะแน่น ขอบบางแนบกับคอฟัน มีสีชมพูอ่อนหรือสีคล้ำตามสีผิว ปกคลุมถึงคอฟัน และมีร่องฟันตื้น ๆ โดยรอบลึกประมาณ ๑ - ๒ มิลลิเมตร

ลักษณะของเหงือกที่เป็นโรค

เริ่มจากมีอาการอักเสบของขอบเหงือก เหงือกมีสีแดงจัด เป็นมันวาว ขอบเหงือกไม่แนบกับคอฟันบวมยื่นเลยคอฟัน มีเลือดออกง่าย

บางครั้งอาจมีหนองไหลเมื่อใช้มือกด มีร่องปริทันต์ลึก ๓ - ๔ มิลลิเมตร ถ้ามีการทำลายเนื้อเยื่อปริทันต์และกระดูกหุ้มรากฟันมากขึ้นร่องปริทันต์อาจจะลึกมากขึ้น

โรคปริทันต์แบ่งได้เป็น 4 ระยะ

ระยะที่ 1

สารพิษของเชื้อจุลินทรีย์ทำให้เกิดการอักเสบของเหงือกและเนื้อเยื่อปริทันต์ เหงือกจะบวมแดง ขอบเหงือกบวมไม่แนบสนิทกับคอฟัน

อาจมีเลือดออกขณะแปรงฟันบริเวณที่เหงือกบวม

ระยะที่ 2

เมื่อเหงือกอักเสบอยู่นาน ลักษณะเหงือกที่บวมจะขยับ เผยอออก มีคราบจุลินทรีย์มาสะสมหนาขึ้น และเคลื่อนลงใต้เหงือก ทำความสะอาดได้ยาก เกิดหินน้ำล าย

ต่อมาเหงือกอักเสบและแยกตัวจากฟันมากขึ้น กระดูกหุ้มรากฟันจะถูกทำลายลงไปด้วย ลักษณะเหงือกจะมีสีแดงคล้ำ บวม มีเลือดไหลจากเหงือกที่บวม เริ่มมีหินน้ำลายเกาะ

บางส่วนหรือรอบ ๆ ตัวฟัน กระดูกถูกทำลายและเหงือกร่น มองเห็นตัวฟันยาวขึ้น มีกลิ่นปาก

ระยะที่ 3

มีหินน้ำลายเกาะหนาและขยายไปปลายรากฟัน กระดูกหุ้มรากฟันถูกทำลาย เหงือกร่นมากขึ้น ฟันจะโยกร่วมกับมีอาการเจ็บขณะเคี้ยวอาหาร มีหนองและเลือด

ไหลบริเวณเหงือกที่อักเสบ กลิ่นปากรุนแรง

ระยะที่ 4

โรคลุกลามมากกว่าระยะที่ 3 อาจมีฝีที่เหงือก ทำให้เหงือกบวมและอาจทำให้ใบหน้าบวมด้วย จะปวดมากจนไม่สามารถเคี้ยวอาหารได้ ฟันโยกมากจนเกิดความรำคาญ และไม่สามารถรักษาฟันให้กลับคืนสภาพใช้งานได้อีกทำให้ต้องถอนออกหรือปล่อยให้หลุดไปเอง

ผลเสียของโรคปริทันต์

ติดเชื้อ เป็นหนอง เจ็บปวดทรมานและมีกลิ่นปาก
ฟันโยก เคี้ยวอาหารได้ไม่ละเอียด
สูญเสียฟันหลายซี่พร้อม ๆ กัน
เชื้อโรคแพร่กระจายสู่ส่วนอื่น ๆ ของร่างกาย

การรักษา

ระยะที่ 1 แปรงฟันเพื่อขจัดแผ่นคราบจุลินทรีย์ที่อยู่รอบตัวฟันออก และรักษาความสะอาดของเหงือกและฟันด้วยการแปรงฟันที่ถูกวิธี สม่ำเสมอ

ระยะที่ 2 โดยการขูดหินน้ำลาย ขัดทำความสะอาดฟัน และรักษาความสะอาดในช่องปากสม่ำเสมอ

ระยะที่ 3 โดยการขูดหินน้ำลาย ขัดทำความสะอาดฟัน อาจร่วมกับการผ่าตัดในบางส่วนที่เป็นรุนแรงมาก ต้องรักษาความสะอาดช่องปาก และพบทันตแพทย์สม่ำเสมอ

ระยะที่ 4 ถอนฟัน

Search form

ความรู้เรื่องโรค

โรคปริทันต์คืออะไร

E-NEWSLETTER